Đánh thuế 10% đối với biệt thự bỏ hoang đang là vấn đề được dư luận quan tâm. Ảnh internet.

Hiện thực hóa quan điểm này mới đây UBND TP Hà Nội vừa đề xuất Bộ Tài chính thực hiện việc đánh thuế hoặc xử phạt các chủ sở hữu của nhà bỏ hoang, không đưa vào sử dụng. Xung quanh vấn đề này còn có rất nhiều ý kiến trái chiều. Vậy có nên đánh thuế hay “trừng phạt” chủ nhân những căn nhà này hay không?

Nhà bỏ hoang lãng phí nguồn lực xã hội

Theo thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội, tính đến hết tháng 6/2012, trên địa bàn thành phố có khoảng 655 biệt thự và 574 nhà liền kề đã hoàn thành phần thô hoặc mặt ngoài nhưng chưa đưa vào sử dụng. Nếu thống kê trong cả nước thì chắc chắn số biệt thự và nhà liên kề bỏ hoang sẽ gấp nhiều lần.

Thực tế ở các khu đô thị mới được mọc lên như nấm tại Hà Nội và Tp HCM đâu đâu chúng ta cũng bắt gặp. Hiện tượng này không chỉ xảy ra trong thời kỳ thị trường bất động sản đóng băng mà xảy ra ngay trong những thời kỳ hưng thịnh của thị trường. Gần như toàn bộ các căn nhà bỏ hoang này đều đã có chủ và thậm chí đã được mua đi bán lại hàng chục lần.

Trước đây trong một cuộc hội thảo công ty nghiên cứu bất động sản Colliers Việt Nam cho rằng hiện có khoảng 60 – 70% người mua nhà tại Việt Nam là các nhà đầu tư. Điều này cho thấy hầu hết các căn nhà này đều được chủ nhân mua để đầu cơ chứ không phải mua để ở.

Mới đây, Sở Tài nguyên - Môi trường Hà Nội đã hoàn thiện hồ sơ trình UBND thành phố ra quyết định thu hồi trên 8,1 triệu mét vuông đất của 11 tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn do những vi phạm pháp luật về đất đai.

Như vậy rõ ràng, đất đai một tài nguyên đặc biệt nhưng đang được sử dụng một cách lãng phí. Một thực trạng không thể chối bỏ là có hàng nghìn căn nhà, có hàng triệu m2 đất vàng bị bỏ hoang nhưng có hàng triệu người phải sống trong căn nhà cho thuê, chất chội, chất lượng thấp nhưng có giá thuê “cắt cổ”.

Trong nhưng năm gần đây đất đai trở thành một vấn đề nóng bỏng trong xã hội Việt Nam. Rất nhiều khu đô thị mọc lên trên diện tích đất nông nghiệp. Những người dân bị mất đất canh tác được đền bù với giá rẻ mạt, trong khi đó giá bán khu đất dự án có giá gấp hàng chục thậm chi hàng trăm lần giá đền bù. Lợi nhuận kếch xù đó khiến cho “cuộc đua” xin dự án diễn ra hết sức quyết liệt.

Có nên đánh thuế hay “trừng phạt”?

Những khó khăn của kinh tế vĩ mô đã làm cho thị trường bất động sản đóng băng. Không ít doanh nghiệp bất động sản đang trên bờ vực phá sản vì đã trót “ôm” dự án. Đây là hệ quả tất yếu của sự phát triển lệch lạc của thị trường bất động sản Việt Nam trong thời gian qua.

Tuy nhiên, một thực trạng cũng khiến xã hội bức xúc là hiện tại có quá nhiều dự án, biệt thự nhà liền kề bỏ hoang hàng chục năm. Đây là một nguồn lực rất lớn đối trong xã hội đang bị lãng phí một cách khủng khiếp.

Đề xuất đánh thuế và thu hồi đất mới đây của Hà Nội nhằm mục đích “lập lại công bằng” tuy nhiên xung quanh vấn đề này cũng có rất nhiều điều cần phải bàn. Nhiều người quan ngại việc đánh thuế sẽ không khả thi vừa chưa có tiêu chí để xác định một căn nhà như thế nào là “bỏ hoang”. Bên cạnh đó từ trước đến nay nhà vẫn được xem là một tài sản cá nhân nên không thể đánh thuế.

Điều đó cho thấy việc đánh thuế hay “phạt” chủ sở hữu những căn nhà này không dễ. Trước hết muốn đánh thuế cần phải được Quốc hội thông qua dưới dạng luật. Muốn phạt thì phải có những căn cứ vững chắc về mặt luật pháp.

Không những vậy, với sự khó khăn của thị trường bất động sản như hiện nay thì nếu việc đánh thuê thực sự diễn ra sẽ tác động rất lớn đến thị trường. Điều này sẽ tạo nên một tâm lý hoang mang cho toàn bộ thị trường.

Kinh nghiệm cho thấy các việc làm “ngẫu hứng” dù mục đích là tốt đẹp nhưng thường để lại hậu quả khó lường. Những giải pháp đó thường không nhận được sự ủng hộ rộng rãi của người dân.

Tại phần lớn quốc gia trên thế giới để “lập lại công bằng” nhà nước sử dụng công cụ thuế bất động sản. Thuế bất động sản đánh trên diện tích hay giá trị bất động sản mà người dân nắm giữ. Việc đánh thuế có thể thực hiện lũy tiến để hạn chế tình trạng đầu cơ. Nguồn thu từ thuế để phát triển cơ sở hạ tầng, nhà ở xã hội …

Đối với nhà bỏ hoang thì việc đánh thuế sẽ có tác dụng đặc biệt. Việc đánh thuế sẽ khiến chủ nhà bỏ hoang hàng năm phải chịu chi phí lớn. Do đó, họ buộc phải bán hoặc phải hoàn thiện căn nhà để cho thuê để lấy tiền bù đắp chi phí. Như vậy, chính sách thuế sẽ tác dụng rất lớn trong việc hạn chế đầu cơ và thiết lập sự công bằng trong xã hội.

Tóm lại: Việc đề xuất đánh thuế nhà bỏ hoang đang được sự quân tâm rất lớn từ dư luận. Ý kiến này được nhiều người ủng hộ tuy nhiên lại thiếu cơ sở để thực thi. Không những vậy nó sẽ chịu sức ép rất lớn từ những người kinh doanh bất động sản giàu có nhưng đang trong thời kỳ “thất thế”. Để thị trường bất động sản phát triển lành mạnh lâu dài cần phải có những chính sách căn cơ như thuế sở hữu bất động sản thay vì chỉ những căn nhà bỏ hoang.